In de gemeente werken partijen zoals welzijnsorganisaties, het maatschappelijk werk, de woningcorporatie, zorgorganisaties etc., samen om mensen die psychisch kwetsbaar zijn passende zorg en ondersteuning te geven. Zij kunnen bijvoorbeeld woonbegeleiding krijgen, hulp bij de financiën of bij de aanpak van een verslaving. Toch gaat het soms mis. Mensen kunnen vanwege een psychische aandoening zichzelf of anderen dreigen iets aan te doen. Soms is dan verplichte geestelijke gezondheidszorg nodig. Op 1 januari 2020 is de nieuwe Wet verplichte GGZ (Wvggz) in gegaan. Deze wet vervangt de oude wet Bijzondere Opname Psychiatrische Ziekenhuizen (Wet BOPZ).
Over de Wvggz
De Wvggz regelt de rechten en plichten van mensen die geestelijke zorg nodig hebben. In de nieuwe wet is beter geregeld dat de betrokken persoon (hierna ‘betrokken’) en de familie mee kunnen praten over de behandeling, de zorg en ondersteuning daarna. Onder de oude wet was verplichte zorg altijd een gedwongen opname. Onder de Wvggz kan de verplichte behandeling ook thuis of poliklinisch gebeuren. Verplichte geestelijke gezondheidszorg is een uiterste redmiddel.
In de Wvggz is geregeld dat burgers kunnen melden dat ze zich zorgen maken dat iemand zichzelf of anderen ernstige schade of nadeel kan toebrengen. De gemeente onderzoekt dan welke hulp er nodig is. Iemand kan in een crisissituatie terecht komen en verplichte zorg nodig hebben. De hulp wordt dan onmiddellijk ingezet. De burgemeester neemt dan een zogenoemde crisismaatregel die drie dagen geldig blijft (zie Crisismaatregel en betrokkene horen). Hij toetst daarna of het zware middel van verplichte zorg terecht is ingezet.
Maakt u zich zorgen om iemand in uw directe omgeving die mogelijk aan een ernstige psychische aandoening leidt? Soms kan iemand een gevaar voor zichzelf of zijn/haar omgeving zijn? Dan kunt u dat melden bij het meldpunt van de gemeente.
Denkt u dat iemand dringend psychische hulp nodig heeft? Dan kunt u een melding doen in het kader van de Wet verplichte GGZ (Wvggz).
Waarom melden?
Familie of buren merken vaak als eerste dat het met iemand niet goed gaat. Het is belangrijk om dit te melden, voordat de situatie ernstig wordt. De betrokkene kan dan zo snel mogelijk hulp krijgen. Het meldpunt werkt samen met zorgaanbieders, politie, wijkteams, het Veiligheidshuis en de familie of de omgeving aan een oplossing.
Wat gebeurt er met uw melding?
Na uw melding onderzoekt de gemeente of en welke hulp nodig is. Dit gebeurt met een zogenaamd verkennend onderzoek. Een psychiatrisch geschoolde medewerker maakt een afweging of de betrokkene zichzelf of anderen ernstige schade of nadeel kan toe brengen en of een psychiatrische stoornis daarbij een rol speelt. Als hulp nodig is, probeert de medewerker vrijwillige hulp in te zetten. Alleen als het niet anders kan, wordt verplichte zorg aangevraagd. Dan vraagt de gemeente de officier van justitie een zorgmachtiging (ZM) aan te vragen. De rechter beslist uiteindelijk of verplichte zorg wordt ingezet. Verplichte zorg wil niet zeggen dat betrokkene altijd wordt opgenomen. Het kan ook zijn dat zorg thuis wordt ingezet.
Wat gebeurt er als acuut gevaar dreigt?
In geval van een crisis, belt u 112. Na uw melding kan onmiddellijk verplichte psychische zorg worden ingezet. Dit gebeurt op basis van een medische verklaring van een psychiater. De burgemeester moet binnen 18 uur nadat de verplichte zorg is ingezet, een crisismaatregel nemen.
Krijgt u als melder informatie over het verkennend onderzoek?
Bent u een naast familielid en nauw verbonden met betrokkene? Dan hoort u van ons binnen 14 dagen de uitkomst van het verkennend onderzoek. Als u het niet eens bent met de uitkomst, hebt u het wettelijk recht om te eisen dat de officier van justitie de zaak toch onderzoekt. Als u geen naast familielid bent van de betrokkene, dan informeren wij u niet over de uitkomst.
Wat betekent verplichte zorg voor u als betrokkene?
Verplichte zorg wordt ingezet als er een situatie dreigt waarin u zichzelf of anderen ernstige of nadeel toebrengt als gevolg van psychische problemen.
In deze situatie nemen anderen besluiten over u. U heeft het recht uw wensen te laten horen. U heeft ook recht op hulp van een patiëntenvertrouwenspersoon (pvp). Dat is iemand die in dienst is van de onafhankelijke Stichting PVP. Wilt u steun van een pvp? Geef dan toestemming om uw contactgegevens door te geven aan de Stichting PVP.
U kunt ook zelf contact opnemen via telefoonnummer 0900 - 444 88 88 of door te mailen naar helpdesk@pvp.nl.
Waar kunt u melding doen?
Via het online formulier.
- Als u hulp nodig heeft bij het invullen van het formulier dan kunt u bellen met telefoonnummer 14 0181.
Als iemand zichzelf of anderen ernstige schade of nadeel dreigt toe te brengen, kan de burgemeester een crisismaatregel nemen. In de praktijk gebeurt dit nadat iemand door de politie is meegenomen en naar de crisisopvang is gebracht.
De psychiater waarschuwt de burgemeester. De crisismaatregel moet ingaan binnen 18 uur nadat verplichte zorg is ingezet. De psychiater stelt een medische verklaring op waarin hij de noodzaak van verplichte zorg onderbouwt.
De burgemeester kan de betrokkene eventueel laten horen. Dat stelt de betrokkene in de gelegenheid, zijn visie te geven op de verplichte zorg. Het is waarschijnlijk dat de burgemeester de betrokkene niet zelf hoort. Hij kan dit door de GGD, een andere partij of een gemeenteambtenaar laten doen. Het horen van betrokkene blijft achterwege als betrokkene niet gehoord wil worden, of wanneer die niet aanspreekbaar is.
Kijk voor meer informatie op www.dwangindezorg.nl/wvggz
Uitgeschreven tekst van de video:
Soms leidt een ernstige psychische aandoening bij iemand ertoe dat hij een gevaar vormt voor zichzelf en voor anderen.
Hij kan dan verplicht worden behandeld.
Dat kan niet zomaar. Een rechter bepaalt of het echt noodzakelijk is.
In crisissituaties kan de burgemeester verplichte zorg toestaan maar altijd na advies van een onafhankelijke psychiater.
De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg geeft vanaf 1 januari 2020 meer instrumenten voor verplichte zorg op maat.
Zo krijgen mensen die verplicht worden behandeld, en hun familie met deze nieuwe wet meer inspraak.
Ze praten mee over hoe de zorg eruit gaat zien en de gemeente kijkt hoe iemand zo veel mogelijk deel kan blijven nemen aan het maatschappelijk leven. Denk aan wonen en werken.
En verplichte zorg zal niet meer alleen in een zorginstelling worden gegeven.
Dat mag nu ook in een polikliniek of gewoon thuis bijvoorbeeld voor het toedienen van verplichte medicatie.
Alleen als zorg in eigen omgeving echt niet kan, kan een gedwongen opname in een instelling een betere oplossing zijn.
Een verplichte behandeling is erg ingrijpend en een laatste redmiddel.
Daarom is het belangrijk dat signalen van familie en omgeving vroeg worden opgevangen en serieus worden genomen en dat alle betrokken partijen goed samenwerken.
Zo kan op tijd een passende behandeling worden gestart.
Beter voor de betrokken persoon en voor de samenleving.
(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Beeldtekst: Meer informatie: www.dwangindezorg.nl.).
